Để các kiến nghị giám sát của HĐND được thực hiện có hiệu quả

    Thông qua hoạt động giám sát, cơ quan dân cử có thể kiểm chứng tính đúng đắn, sự phù hợp của các quy định của pháp luật đã, đang được áp dụng và những chủ trương, biện pháp mà HĐND đã quyết định; đồng thời giúp HĐND phát hiện những khó khăn, vướng mắc để kịp thời kiến nghị những biện pháp tháo gỡ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.Hiệu quả của hoạt động giám sát được bảo đảm bằng việc thực hiện nghiêm các kết luận, kiến nghị của các đối tượng chịu giám sát. Với chức năng quan trọng này, tại kỳ họp thứ 17, HĐND tỉnh Bình Phước khóa VII đã thông qua Nghị quyết số 11/2009/NQ-HĐND ngày 14/12/2009 về Quy chế quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với hoạt động giám sát của HĐND tỉnh.

   Tuy nhiên, trên thực tế hoạt động giám sát của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND tỉnh vẫn còn một số hạn chế, chưa mang lại hiệu quả mong muốn, đó là: Một số ý kiến, kiến nghị của đoàn giám sát chưa được cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát quan tâm, xem xét, trả lời, giải quyết kịp thời; Quyền giám sát của HĐND mới chỉ dừng ở mức độ đề nghị, kiến nghị, chưa có biện pháp chế tài cụ thể đối với đối tượng chịu sự giám sát. Vậy làm thế nào để đảm bảo các kiến nghị giám sát của HĐND được thực hiện có hiệu quả?

    Thứ nhất: Cần xác định rõ trách nhiệm và phát huy tinh thần cộng đồng trách nhiệm của HĐND. Qua hoạt động giám sát, HĐND giúp các đơn vị chịu sự giám sát tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi để hoàn thành nhiệm vụ; đồng thời xác định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện kiến nghị sau giám sát để tích cực phối hợp với đoàn giám sát của HĐND.

    Thứ hai: Nội dung kiến nghị sau giám sát phải chuẩn xác, cụ thể, đúng pháp luật, phù hợp với tình hình thực tế, có tính thuyết phục cao, đúng phạm vi trách nhiệm của đối tượng phải thực hiện, làm cho đơn vị chịu giám sát “tâm phục, khẩu phục”, tránh kiến nghị chung chung. Cần quy định thời hạn cụ thể yêu cầu đơn vị chịu sự giám sát thực hiện để dễ theo dõi, đôn đốc. Tuy  vậy, đối với cấp huyện, thị mỗi nội dung kiến nghị sau giám sát cần quan tâm đến các yếu tố về phương pháp triển khai, quán triệt thực hiện hiệu quả, tích cực tạo sự đồng bộ, đồng thuận để thực hiện.

   Thứ ba:Tăng cường theo dõi, đôn đốc việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát, đây là khâu cuối cùng của đợt giám sát, rất quan trọng và quyết định chất lượng, kết quả giám sát. Đối với những kiến nghị đã đến thời hạn giải quyết, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND tỉnh nhắc nhở, đôn đốc việc thực hiện các kiến nghị bằng hình thức trao đổi trực tiếp hoặc bằng công văn yêu cầu thực hiện. Việc này, cần có bộ phận theo dõi, tổng hợp các nội dung đã kết luận, kiến nghị sau giám sát, theo đuổi đến cùng các kiến nghị, kết luận giám sát, không làm theo kiểu “đánh trống bỏ dùi”.

   Thứ tư: Để việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát đạt hiệu quả cao, cần đưa thành nội dung chất vấn tại các kỳ họp HĐND. Tại Nghị quyết số 11/2009/NQ-HĐND ngày 14/12/2009 của HĐND tỉnh về Quy chế quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với hoạt động giám sát của HĐND tỉnh đã quy định: “Nếu quá thời hạn quy định (30 ngày, kể từ ngày cơ quan tổ chức giải quyết kiến nghị nhận được kiến nghị)mà không nhận được trả lời hoặc trong trường hợp không tán thành với nội dung trả lời thì Ban của Hội đồng nhân dân có quyền kiến nghị với Thường trực Hội đồng nhân dân yêu cầu người nhận được kiến nghị trả lời tại kỳ họp Hội đồng nhân dân gần nhất”. Đây là biện pháp kiên quyết đối với những kiến nghị có tiến độ thực hiện chậm, các biện pháp khắc phục, sửa chữa của các cơ quan có trách nhiệm thực thi chưa đạt yêu cầu. Đối với trường hợp này, có thể chuyển thành câu hỏi chất vấn và yêu cầu cơ quan chuyên môn trả lời trực tiếp tại kỳ họp để đại biểu và cử tri theo dõi, giám sát.

   Một biện pháp kiên quyết khác là HĐND có thể “ra nghị quyết về thực hiện kiến nghị giám sát”. Biện pháp này áp dụng đối với các đơn vị cố tình không thực hiện các kiến nghị hoặc khi phát hiện có tình trạng vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Khi cần thiết, HĐND có thể thực hiện vai trò quyền lực nhà nước để bảo đảm tính nghiêm minh trong thực hiện kiến nghị giám sát. Hình thức nghiêm khắc nhất khi các kiến nghị sau giám sát không được thực hiện nghiêm là HĐND ra nghị quyết bắt buộc các bên liên quan phải thực hiện, sau đó giám sát thực hiện Nghị quyết đó.

   Thứ năm: Duy trì và nâng cao chất lượng Hội nghị liên tịch, đảm bảo sự lãnh đạo thống nhất của cấp uỷ, sự chỉ đạo điều hành của UBND; chú trọng mối quan hệ phối hợp công tác giữa Văn phòng cấp uỷ - Văn phòng HĐND-UBND để kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện nhiệm vụ đã được luật quy định, trong đó có việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát của HĐND.

   Thứ sáu: Tích cực phối hợp các phương tiện truyền thông đại chúng tạo sự cộng hưởng, sức lan tỏa trong dư luận xã hội, tăng sức ép đối với các kiến nghị sau giám sát của HĐND. Thời gian qua, các Đoàn giám sát của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND tỉnh đã thường xuyên phối hợp với Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh, Báo Bình Phước và các cơ quan truyền thông ở địa phương để đưa tin, phản ánh những tồn tại, vướng mắc được phát hiện trong quá trình giám sát, góp phần tạo dư luận xã hội tích cực để các cơ quan chức năng sớm giải quyết, chấn chỉnh những bất cập, tồn tại thuộc lĩnh vực quản lý.

   Để các kết luận, kiến nghị sau giám sát được thực hiện có hiệu quả cao nhất, nên ban hành Luật Hoạt động giám sát của HĐND; hoặc sửa đổi, bổ sung Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội thành Luật Hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử, nhằm giúp hoạt động giám sát của HĐND các cấp có tính pháp lý cao hơn, đồng thời có những ràng buộc pháp lý hoặc chế tài cụ thể đối với tổ chức, cá nhân có trách nhiệm thực hiện kết luận, kiến nghị giám sát của HĐND.