Tập trung thu hồi đất lâm nghiệp bị lấn chiếm để thực hiện các dự án an sinh xã hội

   




   Từ năm 1997 – 2010, số hộ đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) di cư vào Bình Phước là 4.225 hộ với 15.530 khẩu, trong đó số hộ được hưởng chế độ, chính sách là 2.928 hộ với 10.767 khẩu, số hộ tiếp tục xem xét hỗ trợ chính sách là 1.297 hộ với 4.764 khẩu.

   Trong thời gian dài, công tác quản lý nhà nước về rừng và đất lâm nghiệp ở Bình Phước còn nhiều bất cập. Sự phối hợp giữa các cấp, các ngành chức năng chưa đồng bộ, dẫn đến tài nguyên rừng bị phá hoại nghiêm trọng, diện tích rừng bị thu hẹp rất nhanh. Từ khi có Chỉ thị 12/2003/CT-TTg ngày 16-5-2003 của Thủ tướng Chính phủ và Chỉ thị 33/2005 ngày 13-5-2005 của Tỉnh ủy Bình Phước, để chấn chỉnh công tác tổ chức quản lý bảo vệ rừng, lập lại kỹ cương trong lĩnh vực quản lý đất lâm nghiệp, từ năm 2005 đến năm 2011, UBND tỉnh đã thu hồi trên 12.961 ha đất rừng bị xâm canh, lấn chiếm trái phép, giao cho các nông lâm trường quản lý, sử dụng, đồng thời triển khai thực hiện chuyển đổi rừng nghèo kiệt sang trồng cây công nghiệp, nhằm hạn chế tình trạng lấn chiếm đất, sản xuất manh mún, phát huy tiềm năng, thế mạnh về đất lâm nghiệp, đưa vào khai thác, sử dụng hợp lý. Tuy nhiên, do công tác quản lý, sử dụng đất lâm nghiệp sau thu hồi không chặt chẽ, dẫn đến một số diện tích khá lớn đất lâm nghiệp bị người dân tái lấn chiếm, trồng cây trái phép.

   Năm 2011, UBND tỉnh tiếp tục giao cho UBND các huyện cưỡng chế, thu hồi đất lâm nghiệp bị xâm canh, tái lấn chiếm (kể cả đất quy hoạch giao cho các dự án chuyển đổi rừng nghèo kiệt sang trồng cây công nghiệp nhưng triển khai thực hiện không đúng quy định) để trồng lại rừng nguyên liệu, rừng đa mục đích, đồng thời quy hoạch quỹ đất trồng cao su tạo quỹ xóa đói giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội của tỉnh. Chủ trương đúng đắn của Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã nhận được sự đồng thuận cao của cán bộ, nhân dân trong tỉnh.

   Tuy nhiên, việc thu hồi đất là vấn đề nhạy cảm trên phạm vi cả nước. Và không ngoại lệ, ở Bình Phước thời gian qua, việc cưỡng chế, thu hồi đất lâm nghiệp xâm canh, lấn chiếm trái phép đã dẫn đến tình trạng khiếu nại, khiếu kiện vượt cấp, tụ tập đông người đòi lại đất lấn chiếm, tạo ra dư luận không tốt, làm ảnh hưởng đến an ninh, chính trị của địa phương. Sự việc trên những nguyên nhân cơ bản:

   Về khách quan, do lượng dân di cư tự do vào Bình Phước trong những năm qua khá nhiều; giá các loại đất trồng cây công nghiệp trong tỉnh tăng nhanh, giá các mặt hàng nông sản và cây trồng hàng năm như: mì, bắp, hạt điều, hạt tiêu và mủ cao su … cũng tăng cao trong mấy năm gần đây. Từ lợi ích kinh tế đã thúc đẩy người dân lấn chiếm đất rừng làm rẫy, buôn bán và sang nhượng đất lâm nghiệp trái phép.

   Về chủ quan: do diện tích đất lâm nghiệp bị thu hồi, phần lớn là của dân di cư tự do sống ở vùng sâu và đồng bào dân tộc thiểu số, diện tích đất họ đang canh tác có thu nhập tương đối cao so với chi phí nhà nước hỗ trợ đền bù; một số người dân ít hiểu biết pháp luật bị kẻ xấu xúi dục khiếu kiện. Nhưng nguyên nhân sâu xa là do công tác quản lý nhà nước về đất lâm nghiệp còn nhiều bất cập, đặc biệt là công tác tham mưu giao đất lâm nghiệp và chuyển đổi rừng nghèo kiệt sang trồng cây công nghiệp, để xảy ra tình trạng các công ty TNHH nhận đất trồng cây công nghiệp nhưng không thực hiện đúng quy định, không đủ năng lực tài chính, thực hiện không đúng mục đích, để người dân lấn chiếm đất dự án, sang nhượng đất trái phép...

   Thời gian qua, nhiều công ty nhận đất trồng cây công nghiệp thực hiện không hiệu quả, buộc UBND tỉnh phải thu hồi dự án của 12 công ty với diện tích 4.290 ha. UBND tỉnh đã giao 2.890 ha cho các công ty cao su trên địa bản tỉnh trồng cao su tạo quỹ xóa đói giảm nghèo. Ngoài diện tích đã thu hồi, vẫn còn một số công ty thực hiện hiệu quả chưa cao, tiến độ chậm, làm lãng phí nguồn tài nguyên đất của tỉnh, gây bức xúc đối với các hộ bị thu hồi đất lâm nghiệp trái phép, làm phát sinh tình trạng khiếu nai, tố cáo, khiếu kiện vượt cấp, gây khó khăn cho công tác thu hồi đất của tỉnh. 

   Để thực hiện hiệu quả công tác thu hồi đất lâm nghiệp bị lấn chiếm trái phép, thực hiện các dự án an sinh xã hội trên địa bàn tỉnh Bình Phước, cần đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt chủ trương, chính sách của Đảng và Pháp luật của Nhà nước về bảo vệ và phát triển rừng và đất rừng trên địa bàn tỉnh. Cần công khai cho nhân dân các chủ trương quy hoạch, thông báo rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng về các quy định của pháp luật trong quản lý, sử dụng đất lâm nghiệp.Quá trình triển khai cưỡng chế, thu hồi đất lâm nghiệp, các cấp chính quyền địa phương phải thực hiện đúng trình tự, thủ tục pháp lý theo luật định, đảm bảo hài hòa các lợi ích, trong đó coi trọng lợi ích của người dân, tránh tình trạng khiếu kiện sau thu hồi.

   Để đảm bảo các dự án sử dụng đất lâm nghiệp thực thi đạt hiệu quả cao, cần phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành, đặc biệt là ngành Nông nghiệp và phát triển nông thôn và phải có sự gắn kết giữa chủ đầu tư với chính quyền cơ sở và nhân dân địa phương, vì công tác quản lý, sử dụng đất lâm nghiệp rất cần đến nhu cầu lao động, công tác bảo vệ là người địa phương. Trường hợp các hộ dân xâm canh trái phép, các dự án chuyển đổi rừng nghèo kiệt sang trồng cây công nghiệp nhưng triển khai thực hiện không đúng quy định, không chấp hành đúng pháp luật thì kiên quyết thu hồi, thực hiện nghiêm Luật Bảo vệ, phát triển rừng và Chỉ thị 33/2005 ngày 13-5-2005 của Tỉnh ủy.