Từ ngày tái lập tỉnh đến nay (1997) Đảng, Nhà nước cũng như Tỉnh ủy - HĐND - UBND đã ban hành nhiều Nghị quyết, Quyết định để thực hiện chính sách dân tộc nói chung và đồng bào các DTTS bản địa ở Bình Phước nói riêng.
Khi tái lập tỉnh, Bình Phước có 43 xã đặc biệt khó khăn, hộ nghèo chiếm hơn 41% trên tổng số hộ DTTS của tỉnh và trên 12% tổng số hộ nghèo toàn tỉnh. Sau 16 năm phấn đấu, số xã đặc biệt khó khăn trong toàn tỉnh chỉ còn 10 xã và số hộ nghèo theo chuẩn là 8.519 hộ/20.498 hộ, chiếm 4,15%. Tuy nhiên, tỷ lệ hộ nghèo là người dân tộc thiểu số vẫn còn cao, chiếm 41,56% số hộ nghèo toàn tỉnh. Tỉnh đã hỗ trợ đất sản xuất cho hơn 2000 hộ, nhưng hiện vẫn còn 1.216 hộ thiếu đất ở, 2.153 hộ thiếu đất sản xuất và 3.225 hộ không có đất sản xuất. Đây là điều khó hiểu nhất, vì theo thời gian tỷ lệ hộ nghèo là người dân tộc ngày càng tăng (khi mới tách tỉnh, tỷ lệ hộ nghèo người dân tộc thiểu số chiếm 12% số hộ nghèo toàn tỉnh). Bên cạnh đó, vấn đề nghèo đói trong vùng đồng bào DTTS tại chỗ không chỉ là nghèo về vật chất mà còn nghèo về dân trí cũng như rất hạn chế trong việc gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc mình.
Không thể phủ nhận do sức ỳ của đồng bào và sự ảnh hưởng của những phong tục tập quán lạc hậu. Nhưng cũng có những vấn đề cần phải xem xét thấu đáo, đó là càng mở rộng giao lưu thì càng nghèo, điển hình là tình trạng cầm cố sang nhượng đất, đi vay và cho vay nặng lãi ngày càng phổ biến. Chỉ tính riêng hai huyện Bù Đăng và Bù Gia Mập đã có trên 1.300 hộ cầm cố đất sản xuất không thể chuộc lại được (riêng xã Đắk Ơ đã có hơn 100 hộ cầm cố với số tiền hơn 8 tỷ đồng). Đây là một bài toán rất khó trong việc giảm nghèo bền vững đối với vùng đồng bào DTTS bản địa của tỉnh. Để giải quyết vấn đề này, có thể tạm thời đề xuất một số giải pháp sau:
Trước tiên là phải đào tạo cán bộ cho vùng DTTS về lập trường quan điểm, trình độ văn hóa, nghiệp vụ chuyên môn, kỹ năng dân vận, có tâm huyết và trách nhiệm với đồng bào DTTS. Để làm được việc này, cần có độ đãi ngộ thỏa đáng.
Thứ hai là căn cứ vào các Nghị quyết của Đảng, các quyết định của Chính phủ, Tỉnh ủy- HĐND-UBND tỉnh có các giải pháp chiến lược, Quyết định triển khai tổ chức thực hiện thật cụ thể theo thời gian, từng vùng phù hợp với điều kiện cụ thể của từng nơi và từng nhóm dân tộc thiểu số. Việc này cần triển khai tổ chức thực hiện thật cụ thể, chọn việc thực hiện có thứ tự ưu tiên, không dàn trải, tràn lan.
Thứ ba là ngoài việc hỗ trợ đất ở, nhà ở, đất sản xuất, cần đào tạo nghề, giải quyết việc làm phù hợp với từng đối tượng nghèo, từng lứa tuổi, giới tính, hoàn cảnh, đặc điểm tập quán của từng dân tộc; thường xuyên hướng dẫn khoa học kỹ thuật, cách thức tổ chức sản xuất và hướng dẫn đồng bào cách tiết kiệm, tích lũy.
Thứ tư là huy động nguồn lực. Ngoài ngân sách của Trung ương hỗ trợ, HĐND – UBND tỉnh và huyện, thị cần ưu tiên bố trí ngân sách thỏa đáng cho vùng đồng bào DTTS.
Cùng với ngân sách của Trung ương và địa phương, cần huy động từ nhiều nguồn, các nhà doanh nghiệp, các nhà hảo tâm hỗ trợ bằng nhiều hình thức, biện pháp cách hỗ trợ để giúp đồng bào thoát nghèo bền vững. Một việc rất quan trọng và cần thiết là, cán bộ và nhân dân các thành phần dân tộc khác phải có trách nhiệm hỗ trợ, giúp đỡ bà con DTTS tại chỗ cách làm ăn, không vay nặng lãi, không cầm cố sang nhượng đất ở, đất sản xuất, biết cách làm ăn trên mảnh đất đã được nhà nước cấp hoặc do tích lũy mà có.
