Chọn phương án khả dĩ nhất
Phiên giải trình về “Vấn đề dạy học trong bối cảnh Covid-19” được Ủy ban Văn hóa, Giáo dục tổ chức bởi trong hai năm qua, đại dịch Covid-19 đã tác động nặng nề tới mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội, trong đó có ngành giáo dục. Thích ứng với diễn biến của dịch bệnh, Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bộ ngành đã đưa ra nhiều giải pháp quyết liệt vừa phòng, chống dịch Covid 19 và thực hiện "mở cửa" trường học an toàn. Tuy nhiên, việc mở cửa trường học trong bối cảnh hiện nay đã và đang đặt ra nhiều vấn đề cần tập trung giải quyết, đặc biệt là yêu cầu bảo đảm an toàn sức khỏe cho thầy cô giáo, các em học sinh và bảo đảm chất lượng giáo dục.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn phát biểu tại phiên giải trình
Ảnh: Thái Bình
Đánh giá cao nỗ lực của ngành giáo dục trong 2 năm vừa qua, song ĐBQH Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) lưu ý, qua theo dõi việc triển khai dạy và học trong bối cảnh dịch bệnh, cũng như lấy ý kiến cử tri đã ghi nhận khó khăn của phụ huynh học sinh khi đứng trước "ngã ba đường". Bởi, nếu không đưa trẻ đến trường sẽ ảnh hưởng đến quyền được học tập tốt nhất của trẻ, nhưng đi học trực tiếp cũng đứng trước lo ngại về nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh, nhất là những vấn đề trẻ em có thể gặp phải sau khi nhiễm Covid-19. Trước thực tế này, đại biểu Điểu Huỳnh Sang đề nghị, Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng Bộ Y tế có phương án để triển khai học trực tiếp nhưng vẫn bảo đảm an toàn cho giáo viên và học sinh.
Thừa nhận đây là thời điểm ngành giáo dục đứng trước những thách thức chưa từng có, những khó khăn phát sinh rất lớn khi tình hình dịch bệnh diễn biến ngày càng phức tạp, song Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cũng nêu rõ, ngành giáo dục đã chỉ đạo rất quyết liệt, nhất quán, toàn diện và bám sát thực tế, phối hợp rất tốt và sát cánh, thường xuyên với ngành y tế.
Để giải quyết những vấn đề được dư luận xã hội quan tâm liên quan đến "mở cửa" trường học, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế đã liên tiếp ban hành văn bản hướng dẫn xử lý cụ thể. Đồng thời, định hướng nhất quán của Bộ Giáo dục và Đào tạo là đưa học sinh quay lại trường. Tất nhiên, do khó có phương án nào toàn diện, đáp ứng được mọi nhu cầu, mong muốn đặt ra, nên Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng, “trong khó khăn chúng ta phải chọn phương án khả dĩ nhất”, đồng thời kiến nghị Bộ Y tế sớm triển khai tiêm vaccine cho trẻ dưới 12 tuổi để phụ huynh yên tâm khi các con đến trường học trực tiếp.
Lợi ích của học trực tiếp có lớn hơn những nguy cơ?
Những bất cập, hạn chế của hình thức học trực tuyến đã được thấy rõ qua hai năm vừa qua. Tuy nhiên, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Minh Nam cho rằng, việc triển khai học trực tiếp phải tính toán ngay trong ngắn hạn và dài hạn, phải xác định cụ thể đối tượng từ phương thức tổ chức, lộ trình thích hợp trên cơ sở tối ưu hóa lợi ích, đặc biệt trong điều kiện xung đột giữa hai mục tiêu vừa muốn học trực tiếp để bảo đảm chất lượng nhưng lại vừa muốn bảo đảm an toàn phòng, chống dịch.
Đại biểu Lê Minh Nam cũng lưu ý một vấn đề phải cân nhắc khi triển khai học trực tiếp đối với bậc mầm non, tiểu học và lớp 6 bởi nhóm học sinh này phần lớn chưa được tiêm vaccine, chưa thể tự bảo vệ được mình trước dịch bệnh. Hiện cũng chưa có nghiên cứu khoa học nào khẳng định trẻ em mắc Covid-19 ở độ tuổi này thì ít rủi ro. Chỉ có thống kê được Bộ Y tế đưa ra với trẻ dưới 18 tuổi thì tỷ lệ mắc là 19%, tỷ lệ tử vong là 0,4 %. Ngay với số liệu này, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh và đại biểu Lê Minh Nam đều lưu ý, đây là số liệu thống kê trước ngày 1.2.2022. Số liệu thống kê của 20 ngày gần đây đã cao hơn, với tỷ lệ trẻ em dưới 18 tuổi mắc Covid-19 tăng lên 34%. Điều này đòi hỏi phải xem xét việc triển khai học trực tiếp trong điều kiện dịch bệnh mới hiện nay.
Việc tổ chức học trực tiếp cho trẻ em ở lứa tuổi mầm non, tiểu học như thế nào để bảo đảm an toàn phòng, chống dịch theo đại biểu Lê Minh Nam cũng rất khó. Bởi khi học trực tiếp thì chỉ có thể bảo đảm thực hiện được 3k (trong yêu cầu chung về bảo đảm 5k) vì yêu cầu khoảng cách rất khó thực hiện khi học tập trung. Trong khi đó, nếu triển khai học trực tiếp và ăn bán trú, việc bảo đảm khẩu trang cũng không còn, chỉ còn hai tiêu chuẩn là khử khuẩn và khai báo y tế, nên “bảo đảm an toàn khi học trực tiếp là rất khó”.
Một số ĐBQH cũng chỉ rõ, cần cân nhắc trước khi quyết định cho trẻ từ 5 đến 12 tuổi học trực tiếp, vì thời gian kết thúc năm học 2021 - 2022 sắp đến trong khi dịch bệnh được dự báo còn diễn biến rất phức tạp trong những ngày tới. Nói cách khác, phải xem xét lợi ích mang lại của việc học trực tiếp trong điều kiện dịch bệnh hiện nay như thế nào? Có bảo đảm giải quyết được những tồn tại, vướng mắc, hạn chế của hình thức học trực tuyến trước đây không? Nếu không bảo đảm khắc phục được tất cả bất cập của học trực tuyến, trong khi lại có nguy cơ phát sinh nhiều hệ lụy khác thì “sẽ rất ảnh hưởng đến tổng thể, không chỉ đối với câu chuyện sức khỏe, tính mạng mà còn liên quan đến cả chi phí, những yếu tố kinh tế - xã hội khác”.
Chỉ ra những vấn đề này, đại biểu Lê Minh Nam đặt câu hỏi: Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp với Bộ Y tế và các cơ quan chức năng lựa chọn giải pháp tối ưu, tính toán, và cân nhắc kỹ lưỡng mặt được và hạn chế, thuận lợi, khó khăn, cơ hội, thách thức cả về sức khỏe, về kinh tế - xã hội để có thể thực hiện một cách linh hoạt và hiệu quả, đạt được an toàn cao nhất trong điều kiện có thể hay chưa?
Chất lượng dạy học khi triển khai học trực tiếp cũng là vấn đề khiến ĐBQH Dương Minh Ánh (Hà Nội) băn khoăn, vì áp lực của giáo viên ngày một tăng lên. Qua khảo sát thực tế, đại biểu nhận thấy, giáo viên phải tăng ca kíp để vừa dạy học trực tiếp vừa dạy học trực tuyến để bảo đảm quyền lợi cho học sinh phải cách ly, vừa phải thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ chuyên môn vừa phải thực hiện các nhiệm vụ phát sinh trong quá trình quản lý học sinh, khiến họ không còn thời gian để nghỉ ngơi.
Từ thực tế đặt ra, tại phiên giải trình, các đại biểu Quốc hội nhất trí cho rằng việc đưa trẻ trở lại trường học trực tiếp là tất yếu, nhưng đúng như Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh đã kết luận, việc “mở cửa trường học phải bảo đảm an toàn cho trẻ em”. Đó không chỉ là mong muốn, yêu cầu của các ĐBQH tại phiên giải trình mà còn là mong muốn, yêu cầu của cử tri và nhân dân cả nước.