Phó Chủ tịch Quốc hội - Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung phiên họp.
Trong phiên thảo luận, đa số các ý kiến của đại biểu thống nhất báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022, dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023. Các báo cáo đã thể hiện được 12 thành quả nổi bật, đồng thời cũng chỉ ra 10 hạn chế, tồn tại, khó khăn, 6 bài học kinh nghiệm, 11 nhiệm vụ, giải pháp cho những tháng cuối năm 2022 và 12 nhiệm vụ, giải pháp thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2023. Tham gia phát biểu ý kiến tại phiên thảo luận, đại biểu Phan Viết Lượng, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, – Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước cho rằng: năm 2022, mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức nhưng cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân cả nước đã đoàn kết, nỗ lực thực hiện đạt nhiều kết quả quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, chất lượng, năng lực, sức cạnh tranh của nền kinh tế còn hạn chế, thu ngân sách chưa cao, thiếu bền vững, nợ đọng thuế có xu hướng tăng, giải ngân vốn đầu tư công đạt thấp, an ninh trật tự, an toàn xã hội còn nhiều diễn biến phức tạp. Đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ quan tâm đến một số vấn đề: về phát triển văn hóa, 10 tháng đầu năm, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã tích cực triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra. Tuy nhiên, kết quả đạt được chưa đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Kết luận của Tổng Bí thư tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021, phát triển văn hóa chưa tương xứng với phát triển kinh tế; tổ chức bộ máy, cán bộ, cơ sở vật chất, kinh phí hoạt động của ngành văn hóa còn một số bất cập, hạn chế chưa được tháo gỡ. Những khó khăn về nguồn lực đầu tư đã ảnh hưởng đến sự nghiệp phát triển văn hóa, dẫn đến nhiều di sản, di tích văn hóa lịch sử bị mai một, xuống cấp, hư hỏng nghiêm trọng. Để phát triển văn hóa, nâng cao mức hưởng thụ văn hóa của nhân dân, đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo triển khai thực hiện hiệu quả các chiến lược, chương trình đã ban hành. Trong đó, cần ưu tiên các chính sách, giải pháp xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ làm công tác văn hóa, văn học nghệ thuật; xây dựng môi trường con người văn hóa và bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc; sớm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa theo Nghị quyết số 572/NQ-UBTVQH15 ngày 18/8/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Đại biểu Phan Viết Lượng, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, ĐBQH tỉnh Bình Phước phát biểu tại phiên thảo luận.
Về thực hiện cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp. Trong những năm qua, việc thực hiện cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp tuy đạt kết quả tích cực, nhưng còn không ít vướng mắc, bất cập. Nguyên nhân chính là công tác chỉ đạo chưa thực sự quyết liệt; việc ban hành văn bản hướng dẫn còn chậm, không đồng bộ hoặc ban hành văn bản chưa đúng, gây khó khăn cho quá trình tổ chức thực hiện. Đại biểu Phan Viết Lượng đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo, tổ chức đánh giá, làm rõ những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, có giải pháp hoàn thiện cơ chế tự chủ, bảo đảm thống nhất, đồng bộ, khả thi, tăng cường chỉ đạo các cơ quan quản lý nhà nước, các bộ quản lý ngành, lĩnh vực thực hiện nghiêm trách nhiệm ban hành đầy đủ văn bản hướng dẫn tổ chức thực hiện theo quy định.
Về thực hiện chỉ tiêu tăng năng suất lao động, dự kiến năm nay chỉ đạt khoảng 4,7 đến 5,2%, thấp hơn nhiều so với kế hoạch đề ra. Kết quả đạt được rất đáng lo ngại, bởi đây là chỉ tiêu có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển nhanh, bền vững đất nước. Với mức tăng này không chỉ thấp hơn giai đoạn vừa qua mà còn khó thu hẹp khoảng cách với các nước trong khu vực. Chất lượng nguồn nhân lực là một trong những nhân tố quyết định đến tăng năng suất lao động, nhưng hiện nay nguồn nhân lực của nước ta đang bước vào giai đoạn già hóa dân số, chất lượng tuy có sự cải thiện nhưng vẫn còn thấp. Tỷ lệ lao động qua đào tạo có văn bằng chứng chỉ ước đạt 27%, trong khi nhiều nước trong khu vực đạt trên 50%. Bên cạnh đó, ở nhiều lĩnh vực, ngành nghề còn thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao, việc làm chủ công nghệ của chúng ta cũng đang thấp so với các nước. Từ thực tế tình hình nêu trên, đại biểu Phan Viết Lượng đề nghị Chính phủ nghiên cứu, xây dựng đề án tổng thể, nỗ lực lớn hơn trong việc cải thiện năng suất lao động. đồng thời, đánh giá kỹ thực trạng tình hình, làm rõ nguyên nhân của việc không đạt chỉ tiêu; quyết liệt chỉ đạo, có giải pháp hiệu quả, tạo đột phá về tăng năng suất lao động trong thời gian tới để thúc đẩy sự phát triển nhanh, bền vững kinh tế - xã hội đất nước, ưu tiên nguồn lực đầu tư cho giáo dục đào tạo, sớm khắc phục tình trạng tỷ lệ lao động qua đào tạo còn thấp, cơ cấu đào tạo thiếu hợp lý, thiếu hụt lao động có tay nghề cao, khoảng cách giữa giáo dục nghề nghiệp và nhu cầu của thị trường lao động còn lớn như hiện nay.
Nội dung thảo luận về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 tiếp tục được thảo luận tại hội trường vào chiều cùng ngày và cả ngày 28-10-2022.
