Tiếp tục Chương trình kỳ họp thứ 8, chiều 05-11-2024, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội thảo luận về dự thảo Luật Địa chất và khoáng sản. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung phiên họp
Sau 14 năm thi hành Luật Khoáng sản năm 2010, hệ thống văn bản pháp luật về khoáng sản cơ bản đầy đủ, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về khoáng sản; đẩy mạnh điều tra địa chất về khoáng sản và công nghiệp khai khoáng; quản lý khoáng sản ngày càng chặt chẽ, hiệu quả hơn. Nhiều chính sách quan trọng vẫn còn nguyên giá trị và được tiếp tục kế thừa. Tuy nhiên, trong quá trình thực thi Luật vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như Luật Khoáng sản chưa quy định quản lý nhà nước về địa chất, nhất là quản lý thống nhất theo tiêu chuẩn, quy chuẩn chuyên ngành; đặc biệt chưa thống nhất quản lý thông tin, dữ liệu địa chất như Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 10/02/2022 của Bộ Chính trị đã nêu. Thủ tục hành chính cấp phép về khoáng sản làm vật liệu san lấp còn phức tạp; chưa phân loại các đối tượng khoáng sản để áp dụng thủ tục hành chính tương ứng, phù hợp. Việc thu tiền cấp quyền khai thác theo trữ lượng khoáng sản còn gặp nhiều bất cập…
Phó Trưởng đoàn chuyên trách, phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh - Điểu Huỳnh Sang phát biểu tại Hội trường
Phát biểu góp ý dự thảo Luật Địa chất và Khoáng sản, đại biểu Điểu Huỳnh Sang, Phó Trưởng đoàn chuyên trách, phụ trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Phước đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, bổ sung quy định về cách thức giải quyết đối với các trường hợp tổ chức, cá nhân đã nộp hồ sơ và đáp ứng đầy đủ các điều kiện gia hạn giấy phép khai thác khoáng sản nhưng do các điều kiện khách quan, như đợi quy hoạch được phê duyệt, chờ cơ quan chức năng thẩm định hồ sơ,… mà cơ quan nhà nước chưa xem xét, giải quyết đảm bảo tiến độ cấp gia hạn giấy phép khai thác khoáng sản; về quy định chung về thu hồi khoáng sản, đại biểu Điểu Huỳnh Sang đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu quy định cụ thể trong dự thảo Luật về việc thu hồi khoáng sản tại các khu vực có dự án đầu tư xây dựng công trình đối với loại khoáng sản đặc thù. Bên cạnh đó, đại biểu cho biết các vướng mắc liên quan đến khu vực dự trữ, thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản Bô xít đã được tỉnh Bình Phước báo cáo, kiến nghị với Chính phủ và các bộ, ngành trung ương. Những vướng mắc này đã ảnh hưởng trực tiếp và rất lớn đến đời sống của người dân, đồng thời nhiều dự án, cơ sở hạ tầng không thể triển khai - đây cũng là một trong những nguyên nhân làm cho giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh đạt thấp. Hiện nay, tỉnh Bình Phước đang triển khai dự án cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước) có chồng lần với quy hoạch Bô xít - và đây cũng là một khó khăn, thách thức rất lớn đối với 2 tỉnh trong quá trình triển khai thực hiện. Vì khi thực hiện dự án trên khu vực có quy hoạch khoáng sản đã được phê duyệt theo quy định thì phải thực hiện thu hồi, bảo vệ tài nguyên khoáng sản, trong khi đó các khoáng sản Bô xít thường xen lẫn với vật liệu đất đắp, nếu thực hiện thu hồi sẽ làm ảnh hưởng rất lớn đến nguồn vật liệu đất đắp và sẽ mất rất nhiều thời gian thực hiện dự án cao tốc; về tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, đại biểu Điểu Huỳnh Sang đề nghị Ban soạn thảo xem xét, bổ sung nội dung quy định không thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản (được quy định tại khoản 3 Điều này) đối với khối lượng khoáng sản sử dụng tại khu vực hoạt động khoáng sản vì khi sử dụng khoáng sản chỉ để xây dựng các công trình nội bộ trong giai đoạn xây dựng cơ bản, giai đoạn khai thác, giai đoạn cải tạo phục hồi môi trường (đắp đê bao quanh mỏ; đắp bờ kè, san nền khu chế biến, làm đường nội bộ mỏ và đường kết nối ra ngoài…) thì khối lượng khoáng sản vẫn còn tại khu vực dự án, doanh nghiệp chưa tiêu thụ ra ngoài nên chưa phải nộp tiền cấp quyền khai thác...
Giám đốc Sở Công Thương - Vũ Ngọc Long phát biểu tại Hội trường
Tham gia thảo luận về dự thảo Luật Địa chất và Khoáng sản, đại biểu Vũ Ngọc Long, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bình Phước cho rằng Chính phủ quy định danh mục khoáng sản theo nhóm, quy định việc phân nhóm đối với khoáng sản có nhiều mục đích sử dụng là chưa phù hợp vì Chính phủ có thẩm quyền cụ thể hoá, nhưng không thể quy định khác luật hoặc thay Luật; đại biểu Vũ Ngọc Long cho biết quặng Bô xít, tuy thuộc nhóm khoáng sản kim loại, nhưng giá trị 1 tấn quặng nguyên khai giá trị không cao, tùy công nghệ chế biến và khu vực khai thác, để chế biến 1 tấn alumin cần 4 - 6 tấn quặng nguyên khai và với giá Alunmin như thời điểm hiện nay, thì việc thu hồi khoáng sản Bô xít, ở tầng đất sâu 5-6 m, sau đó lại sử dụng vật liệu san lấp (vốn ngày càng khan hiếm như hiện nay) để hoàn thổ, làm nền hạ xây dựng công trình giao thông và các công trình kinh tế - xã hội… thì bài toán hiệu quả của dự án nói riêng, hiệu quả của toàn bộ nền kinh tế nói chung cần tính toán hết sức kỹ lưỡng. Do đó, việc thu hồi khoáng sản Bô xít trong trường hợp này là không cần thiết và không hiệu quả. Chúng ta hoàn toàn có thể làm con đường đi qua Bô xít. Khoáng sản quốc gia vẫn an toàn bên dưới. Sau này có thể tiếp tục khai thác vào thời điểm thích hợp. Góp ý cụ thể vào dự thảo Luật, đại biểu Vũ Ngọc Long đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, sửa đổi khoản 1 Điều 6 dự thảo luật theo hướng: Phân loại nhóm 1, (quy định tại điểm a khoản 1 điều 6) thành 2 nhóm: nhóm a1 : khoáng sản kim loại thông thường, và a2: khoáng sản kim loại đặc thù bao gồm (Bô xít, Titan) và bổ sung 1 khoản vào Điều 6 dự thảo Luật quy định: “Giao chính Phủ quy định chi tiết về nhóm Khoáng sản đặc thù trên nguyên tắc đảm bảo hài hoà lợi ích giữa bảo vệ khoáng sản quốc gia và phát triển kinh tế xã hội của địa phương trong vùng quy hoạch”…
